Tiroid bezi, boyun ön tarafında gırtlağın hemen önünde yer alan 15-25 gram ağırlığında kelebek şeklinde bir organdır. Tiroid bezi tiroid hormonlarını salgılar ve kana verir. Bu salgının azalması veya çoğalması olumsuz etki yapar. Fazla hormon salgılarsa hipertiroidi denir. Bu durumda sinirlilik, fazla iştaha rağmen kilo kaybı, aşırı terleme, ellerde titreme, çarpıntı ve uzun süre devam ederse göz bulguları oluşur. Tiroid bezi normalden daha az hormon salgılarsa hipotiroidi denir. Bu durum halsizlik, çabuk yorulma, hareketlerde ve kalp atımında yavaşlama, uyuklama hali, kabızlık, kadınlarda adetten kesilme gibi belirtiler verir. Tiroid bezinin büyümesine guatr denir. Her yaşta görülebilir. Kadınlarda daha sıktır. Bezin büyüme şekline göre diffüz yada nodüler guatrdan söz edilir. Tiroid fonksiyonlarına göre hipertiroidik, ötiroidik ve hipotiroidik guatr olabilir.Guatr hastalığının tanısı muayene, tiroid hormon düzeylerini gösteren kan tetkiki, ultrason ve sintigrafi ile konulur.
Diffüz guatr, boyutları çok büyük olmadığı ve kozmetik deformite yaratmadığı sürece hastalığın durumuna göre ilaçlı ve ilaçsız olarak periyodik izlem altında tutulur. Nodüler guatr hastalığında nodüllerin mutlaka incelenmesi gerekir. Tiroid nodülü tiroid içinde veya üzerinde oluşan kitlelerdir. Vücudun herhangi bir yerinde oluşan kitle veya şişlik bizi nasıl rahatsız ediyor ve çözüm bulmaya itiyorsa, aynı şeyler tiroid nodülü için de geçerlidir. Tespit edilen nodüllerin, mutlaka doppler ultrason veya tiroid sintigrafisi ile ileri tetkiki gereklidir. Bu tetkikler sonucunda nodülün kanser riski olup olmadığı ortaya çıkar. Eğer böyle bir risk tespit edilirse ultrason eşliğinde nodülden iğne ile biyopsi yapılması gereklidir. İğne biyopsisi %95 tanı koydurucu bir işlemdir. Sonuç şüpheli veya riskli olarak gelirse ameliyat gereklidir.
Diffüz guatrda tiroid bezi çok büyümüş ve nefes almayı zorlaştırıyorsa veya estetik olarak hastayı rahatsız ediyorsa, nodüler guatrda kanser şüphesi, çevre dokulara bası belirtileri, hipertiroidi veya kozmetik deformite mevcutsa guatr ameliyatı önerilmektedir. Guatr ameliyatı genel anestezi altında yapılan ve yaklaşık 2 saat süren bir cerrahi işlemdir. Hayati organlara yakın gerçekleştirilen ve tecrübe gerektiren zor bir ameliyattır. Ağırlıklı olarak endokrin cerrahi ile uğraşan ve bu ameliyatta deneyimli cerrahların kontrolünde olası riskler minimize edilebilir. Boyundan yapılan estetik bir kesi ile girilerek tüm tiroid dokusunun çıkarılması gerekir. Ameliyat sonrası patolojik incelemede kanser odağı tespit edildiği takdirde tiroidin tamamının çıkmış olması çok önem kazanır
Ameliyat sırasında ses tellerini kontrol eden sinir (n.recurrens inf.) hasar görebilir ve ses kısıklığı oluşabilir. Bu % 1 oranında görülen %99’u geçici olan bir süreçtir. Eğer bu hasar çift taraflı olursa ses telleri soluk borusunu tıkar ve hasta nefes alamaz. Günümüzde bu riski ihmal edilebilir düzeylere getiren Nöromonitörizasyon cihazları ile sinirlerin yeri ameliyat sırasında tespit edilmekte ve rahatlıkla korunabilmektedir. Ayrıca tiroid organı üzerinde vücutta kalsiyumu dengeleyen paratiroid bezler vardır ve bunlar da ameliyat sırasında hasar görebilir (%1). Buna bağlı kalsiyum dengesizlikleri yaşanabilir. Guatr ameliyatlarında dünyada da yaygın olarak kullanılan Ligasure cihazı kulanılmaktadır. Damar ve dokuları bir çeşit ısı enerjisi ile mühürleyen bu teknolojik cihaz sayesinde ameliyatlar kanamasız ve dikişsiz olarak gerçekleştirilmektedir. Ameliyat süresi kısalmakta, olası riskler azalmakta ve hasta daha az narkoz almaktadır. Hastalar ameliyat sonrası bir gün hastanede kalmakta ve ertesi gün problemsiz olarak taburcu edilmektedir.
Op. Dr. Ahmet Önal’ın “Guatr” Konulu Röportajı:
Op. Dr. Ahmet Önal‘ın “Guatr” konulu röportajına aşağıdaki videodan yada buradan ulaşabileceğiniz YouTube Kanalımızdaki videodan izleyebilirsiniz…